Prof. Dr. Erdem Yeşilada: Bitkilerde Denetimler Önem Kazanmalı

Bitkilerde de Standart Şart

Bitkisel de olsa çağdaş ilacın koşulu standart olmasıdır. Bu bir eczacılık öğrencisi için vazgeçilmez bir koşuldur. Bu EMA'da (Avrupa İlaç Dairesi) ön koşul olarak konmuştur. Analitik, toksikolojik ve farmakolojik olarak standart olmalıdır. Her zaman kanda aynı seviyeye çıkmalı ki aynı etkiyi gösterebilsin.

 Fitoterapi Hamilelerde ve Bebeklerde Dikkatli Uygulanmalı

Hamileler, bebekler ve çocuklar bizde korumalı grup olduğundan fitoterapiyi uygulamaktan kaçınırız. Çünkü bilimsel değeri yok. Mesela hiç kimseye gel bakalım sen hamilesin al bunu, bakalım çocuğunun kolu bacağı olacak mı diyemeyiz. Kaldı ki bir toksisite için klinik izin almakta mümkün değil. Dolayısıyla farmakovijilans tipi ilaçlar yönlendirici olmuştur. Ama early farmakovijilans türü ilaçlar gelişmemiştir. Gerek eczacılar gerek doktorlar kimse böyle bir uygulamanın olduğunu bildirmiyor, yani bunlar halk arasında duyumlardan olabiliyor veya içeriğine bakıp yorum yapanlar olabiliyor. Dolayısıyla fitoterapiyi bebek çocuk ve hamilelere uygularken dikkatli olmamız lazım.

Ürün Güvenilirliği Önemli

Bitkiler konusunda bir diğer önemli husus ürün güvenirliğidir. Mevcut durumda ne Sağlık Bakanlığı’nda ne Tarım Bakanlığı’nda ürün güvenirliği sağlanmadığı için aldığınız markaya dikkat edin. Çünkü Sağlık Bakanlığında ve Tarım Bakanlığında analiz yapılmıyor. Bu kontrolleri yapacak donanım ve kişi yok dolayısıyla piyasa kontrolü yapılmıyor. Bu yüzden ürünün Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı onayı arasında fark yok.

Bitkilerde Standardizasyonu Devletin Sağlaması Lazım

Torunum oldu, şimdi 4 yaşında, doğduğundan beri rahat uyusun diye güvenilir marka papatya çayı verdik. Ama İstanbul zehir danışma kayıtlarında papatya zehirlenmesi var. Nasıl oluyor bu? Türkiye'de en az 40-50 papatya türü papatya diye kullanılıyor. Ama sadece Matricaria recutita güvenilir. Doktora tezinde öğrencim bu konu üzerinde çalışıyor sadece Matricaria recutita'da apigenin çıktı diğer papatya diye satılan şeylerde apigenin çıkmadı. Etkili madde apigenin glikozitidir. İşte papatya bu kadar güvenli ama bu kadarda risklidir. Beni burada devletin koruması lazım. Devletin etkin denetim yapması lazım ve piyasadan gelişigüzel ürünleri toplatılması lazım.

Denetimler Önem Kazanmalı

Biz zayıflama ilaçlarında sibutramin bulduk hep. Ölümler oldu ya zayıflama ilaçlarında. Bir gazetede köşe yazarıyım gazetede manşet oldu 'bitkisel ürünler bitkisiz' diye. Ertesi gün İlaç Eczacılık Genel Müdürlüğü yardımcısı aradı hangi ürünler diye bende söyledim. Zaten biz onlara vermedik ruhsat dedi, kapattı. Bir hafta sonra tarım bakanlığından aradılar hangi ürünlerdi diye, yine söyledim. Biz onları gıda takviyesi olarak veriyoruz dedi kapattı. Aradan bir süre geçti içerisinde sibutramin bulduğumuz bitki ürününün, içerisinde sibutramin bulunmadığına dair Tarım Bakanlığının Eyüp ilçe müdürlüğünün laboratuarlarından gelişigüzel alınmış diye rapor verilmiş. Sibutramin yok diyor ama biz bulduk. Ben taraflı değilim ki insan sağlığı için çalışan bilim adamıyım. Böyle bir denetimsizlik var bilinçsiz bir denetimsizlik.

Haber: Muhammed Erkam SANCAKLI