Parasetamol ve Parasetamol Zehirlenmesi

Parasetamol büyük oranda karaciğerde glukronik asit ya da sülfat ile konjuge edilerek metabolize edilir. Kalan çok az bir kısmıda mikrozomal enzimlerle  toksik metaboliti N-asetil p-benzokinonimine (NAPQI) çevrilir.NAPQI karaciğerde detoksifiye edilir ve idrarla atılır.

Parasetamol ağızdan alındığında gastrointestinal (mide ve barsak) sistemde hızla emilir. Bütün dokulara hızla dağılır. Analjezik(ağrı kesici) etkisi yeni nesil analjeziklere göre hafif kalmış olsa da gastrointestinal sistemde yan etkisinin hemen hemen olmaması, güvenilirliği ve de gebelerde kullanılabilmesi parasetamolu ön planda tutar.

Ama bunun yanı sıra doz alımına dikkat edilmediği takdirde yani toksik dozda alındığında toksik metaboliti miktarı karaciğerin detoksifiye kapasitesini aşar ve karaciğer ve böbrek hasarına yol açar. Hatta toksik dozlarda tüketildiğinde zamanında müdehale gerçekleşmezse sonuç ölüme kadar da gidebilir.

Endikasyonları (Kullanım Alanları)

Baş ağrısı, ateş,adet sancısı,diş ağrısı,soğuk algınlığı,sinüzit,ortakulak ağrıları,kas ağrısı,eklem ağrıları,sırt ve bel ağrısı gibi durumlarda kullanılabilir.

Kontrendikasyonları (Sakıncalı olabilecek durumlar) 
 
İleri derecede böbrek ve karaciğer rahatsızlığı olan hastalarda kullanılmamalıdır. Parasetamole aşırı duyarlılığı olanlarda ve daha önce anemisi olanlarda kullanılması sakıncalıdır.

Parasetamol'un Yan Etkileri

Kurdeşen, Solunum zorluğu,  Yüzde şişme, Dudaklarda şişme, Dilde şişme veya kabarma, Karaciğerde hasar oluşumu, Kanama problemleri, Deride püriritik makulopapüler döküntüler, Ürtiker, Methemoglobinemi gibi yan etkiler görülebilmektedir.

Parasetamolü ağrılı durumlarda 10 günden fazla , çocuklarda 5 günden fazla , ateşli durumlarda 3 günden fazla kullanmayınız.

Doz Alımı

Yetişkinlerde bir defada max doz 1gr (1000mg) ;günlük max doz 4gr (4000mg) dır.                  Çocuklarda  ise kilogram başına max 10-15 mg dır.(Çocuklarda tedavi 10 günden fazla sürmemelidir.)

Toksik Dozda Alım

Parasetamol 6 yaşın üstündeki çocuk ve yetişkinde bir kezde 200 mg/kg ya da 24 saat içinde toplam 7-10 gram, 6 yaşın altındaki çocukta ise bir kezde 200 mg/ kg ve üstündeki dozda alındığında akut zehirlenmeye yol açar. Birkaç gün süreli kullanıldığında ise 6 yaşın altındaki çocukta 72 saatten uzun süre ile 100 mg/kg’ın üstünde, 6 yaşın üstündeki çocuk ve yetişkinde 48 saatten uzun süre ile 6 g ya da 150 mg/kg’ın üstünde alındığında zehirlenmeye neden olabilir. Alkol bağımlılığı, uzun süreli açlık ve izoniazid(antitüberkilozik ilaçların en güçlüsü)kullanımı gibi parasetamol toksisitesine duyarlılığın arttığı durumlarda parasetamolün toksik dozu günde 4 g ya da 100 mg/kg a düşer..

Zehirlenmede Belirti ve Bulgular

İlk 24 saat: İştahsızlık,bulantı,kusma,halsizlik ve transminazlarda yükselme

25-72 saat: İştahsızlık,bulantı,kusma,karın sağ üst kadrannında ağrı,Transminazlarda yükselme, billurubin düzeyinde artma,protrombin zamanında uzama ve böbrek işlevlerinde bozulma

73-96 saat: Fulminan (ani) karaciğer yetmezliği(sarılık,pıhtılaşma bozukluğu,hepatik ensefalopati),Çoklu organ yetmezliğine bağlı ölüm

Tedavi

Kusturmak, Gastrik lavaj(midenin yıkanması), aktif kömür uygulamaları,

İleri seviyede, Asetilsistein tedavisi

Kaynak: 

http://parasetamol.nedir.com/#ixzz2k2kcmXCU

http://www.xn--aciltp-t9a.com/parasetamol-toksikasyonu

http://www.tipterimlerisozlugu.com/

http://www.hammaddeleransiklopedisi.com/makale-detay.php?seo=parasetamol-oezellkler-hammaddeler-ansklopeds

Zeynep SOLDUK