Nükleer Tıp
Nükleer tıpta, kullanılan radyofarmotikler belirli organlara, kemik veya dokulara bağlanır, yayınlanan alfa, beta ve gama ışınları özel dedektörler ile dedekte edilebilir. Bu detektörler bilgisayarla birlikte çalışarak vücutta hastalık tanısında kullanılırlar.
Ülkemizde radyoizotopların tıp alanında ilk kullanımı 1953 yılında Dr. Artunkal ve arkadaşları, Haseki Tedavi Kliniğinde kurdukları Radyoizotop Laboratuarında hipertiroidi tedavisinde radyoaktif iyot (I-131) kullanmalarıyla başlamıştır.
Radyoiyot, I-131 (İyot 131) olarak da bilinen radyoaktif bir maddedir. Tüm radyoaktif maddeler gibi devamlı surette çevreye radyasyon yaymaktadır. Radyoiyotun parçalanması sırasında Gamma ve Beta olmak üzere iki türlü ışın ortaya çıkar. Bu ışınlardan Betanın Doku içerisindeki ilerleme miktarı 1 mm kadar kısa olup tedavide etkili olan bu ışımadır. Gamma ışının erişme mesafesi çok uzun olduğu için Tiroit ve tüm vücut sintigrafilerinde, Uptake testinde kullanılır.
1961 yılında Çekmece Nükleer Eğitim ve Araştırma Merkezinin açılması ile ülkemizde radyoizotop üretimine başlanmıştır.
Nükleer tıp ülkemizde uluslararası gelişmelere ve standartlara paralel hızlı bir gelişme göstermiş ve günümüzde birçok hastalığın tanı ve tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir tıp alanı haline gelmiştir.
En sık kullanılan radyofarmasötikler [
Tc-99m perteknetat: Tanı amacıyla en sık kullanılan radyoaktif maddedir. Bu biçimiyle tiroid sintigrafisinde kullanılır. Radyofarmasötikler Tc-99m ile işaretlenir.
· Tc-99m DMSA: böbrek sintigrafisi
· Tc99m MDP: kemik sintigrafisi
· Tc99m sülfür kolloid: karaciğer-dalak sintigrafisi
Iyot-131: Tedavi amaçlı, tiroid sintigrafisi. Sağaltım amacıyla en sık kullanılan radyoaktif maddedir. Hipertiroidi ya da tiroid kanseri tedavisinde kullanılır.
Galyum-67: Tümör ve enfeksiyon görüntülemesi
Talyum-201: Miyokard perfüzyon görüntülemesi
NÜKLEER TIBBIN KULLANIM ALANLARI
Nörolojik Uygulamalar
Bazı felç hastalıklarında felç tanısının konulmasında
Bunama tanısında
Beyin, boyun damar ameliyatlarının değerlendirilmesi
Ameliyatı planlanan sara hastalarında
Onkolojik Uygulamalar
Bazı tümörlerin yerinin gösterilmesi
Tümörlerin evrelenmesi
Tümörlerde sıçrama olup olmadığının değerlendirilmesi
Kanserli kemiklerdeki ağrının tedavisi
Ortopedik Uygulamalar
Gizli kırıkların gösterilmesi
Kemik enfeksiyonları
Böbrek Uygulamaları
İdrar yollarındaki tıkanıklıkların giderilmesi
Böbreklere idrar kaçışı olup olmadığının araştırılması
Böbrek enfeksiyonlarının araştırılması
Böbrek transplantasyonlarında hastaların takibi
Kalp Uygulamaları
Koroner arter hastalıkların tanısı
By-pass cerrahisi olanların değerlendirilmesi
Bazı hipertansiyon hastalarında hastalığının araştırılması
Nakledilen kalbin değerlendirilmesi
Akciğer Uygulamaları
Pulmoner emboli (akciğerlerde kan pıhtılaşması) tanısı
Diğer Uygulamalar
Guatr Hastalıkları
Çeşitli yemek borusu ve mide hastalıkları
Safra kesesi hastalıkları
Bağırsak kanamaları
Gizli enfeksiyon şüphesi
Lenf yollarının incelenmesi
Gözyaşı yollarının incelenmesi
Tükürük bezlerinin fonksiyonlarının incelenmesi
Çeşitli radyofarmasötiklerle değişik tümörlerin görüntülenmesi
Vücuttaki gizli enfeksiyonların araştırılması.
Muhammed Uğur POYRAZ
