İlacın faturası ağır
Sağlık harcamalarını azaltmak için ilaç fiyatlarını düşürmeye çalışan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ilaç firmalarıyla karşı karşıya gelmesi, devletin kasasından daha çok para çıkmasına ve kanser gibi ciddi hastalıkların tedavilerinin aksamasına neden oluyor.
SGK ilaç firmalarına “Bana ilacı, referans ülkelerin en düşüğünün de altında fiyattan ver” dediği için ithal ilaç üreticilerinin bazıları, Türkiye’ye ilaç satmıyor.
Hasta mağduriyeti yaşanmaması için devreye giren Türk Eczacılar Birliği (TEB), ilaçları yurtdışından bu kez ilaç firmasının Türkiye’de öngördüğü fiyatın çok üstünde bir fiyattan getiriyor. Bu ilaçları da hastalar SGK aracılığıyla alıyor. Böylece SGK, ilaç firmalarıyla anlaşması durumunda çok daha düşük fiyata ödeyeceği ilacı, “ithal ilaç” adı altında oldukça yüksek bir fiyata satın alıyor.
Hastalar mağdur
Sağlık Bakanlığı, sağlık harcamalarını azaltmak amacıyla son yıllarda ilaç fiyatları sürekli düşürdü. SGK ise, son olarak 2011 yılı sonunda ilaç firmalarından oldukça yüksek bir indirim talep etti.Avrupa ülkelerini baz alarak en düşük fiyatın daha da altında fiyat belirlenmesini talep eden SGK ile ilaç firmaları karşı karşıya geldi. Bazı ilaç firmaları maliyetlerinin karşılanmadığı gerekçesiyle ilaçlarını piyasada bulundurmamaya başladı. Düzenli kullanılması gereken kanser, metabolizma,kalp gibi önemli hastalıklarda gereken bazı ilaçların piyasada bulunamamasından dolayı bu ilaçları kullanması gereken hastalar büyük sıkıntı yaşadı. Hastaların bu mağduriyetini gidermek amacıyla TEB İthal İlaç Birimi talep edilen ilaçları, Sağlık Bakanlığı ile anlaşmaları sonucu tedarik etmeye başladı. SGK ise “ithal edilen ilaçlar” için daha yüksek fiyat ödemeye başladı ve devletin kasasından daha çok para çıkmaya başladı.
Örneğin bir damar tıkanıklığı ilacının öngörülen perakende fiyatı 381,15 TL. Hasta, bu ilacı sosyal güvencesini kullanarak almak isterse, kurum ilaç firmasına 274,43 TL ödemek istiyor. Ancak firma ilacı Türkiye’de bulundurmadığı için, Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye’de bulunamayan ilaçlar için anlaşma yaptığı TEB İthal İlaç Birimi devreye giriyor ve ilaç ithal ediliyor. İlaç, TEB tarafından ithal edildiğinde ise aynı ilaca SGK 977,50 TL ödüyor.
İlaç firmaları: ‘Hükümet üç kez fiyat indirdi’
Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği: “Bilindiği gibi, global bütçe uygulaması kapsamında, bütçe tavan hedefinin tutturulması amacıyla 2009, 2010 ve 2011 yıllarında hükümetimiz üç kez fiyat indirimi yapmış ve yüzde 20 seviyesinde artan ortalama döviz kuruna rağmen hiçbir iyileştirme olmamıştır. Var olan fiyatlandırma politikalarının ve döviz kuru konusunda uygulanmayan Bakanlar Kurulu kararnamesinin ilaca erişimde ciddi riskler yarattığı unutulmamalıdır. Bu alanda yapılan uygulamalar sektörümüzü ekonomik ve ticari anlamda öngörülemeyen ve sürdürülemez bir noktaya doğru götürmektedir.”
‘Türkiye’de bulunmayan ilaç sayısı hızla artar’
İstanbul Eczacı Odası Başkanı Semih Güngör, ilaçta yaşanan bu sıkıntıyı şöyle değerlendirdi:
“Türkiye’de son 10 yılda ilaç fiyatları neredeyse yüzde 80 geriye gitti. Taban yapmış ilaç fiyatları nedeniyle, firmalar bu çok ucuz ilaçları Türkiye’ye ya göndermiyor ya da çok kısıtlı miktarda gönderiyor. Böyle olunca da hayati önem taşıyan hastalıklarda kullanılan ilaçların da muadili olmadığı için sıkıntı yaşanıyor. Türkiye’de ilaçların bir parekende satış fiyatı var. Bir de SGK’ya yönelik iskontalı satışlar mevcut. SGK bu piyasada bulunmayan ilaçlar için ara bir çözüm oluşturdu ve üçüncü bir fiyat geliştirmeye başladı. Örneğin SGK’nın fiyatını 8 TL olarak belirlediği Purinethol adlı kanser ilacı... Bu ilaç Türkiye’de olmadığı için yurtdışından getiriliyor ve 15 Euro ödeme yapıyor.
Bu başka bir tehlikeyi beraberinde getiriyor. Çünkü Türkiye’de hala ithal edilen, üretilen ve fiyatları düşük olan birçok ithal ilaç var. Süreç böyle devam ettiği taktirde, o ilaçlara ait firmalar da yakında ‘Madem öyle, yurtdışından geldiğimde daha yüksek bir fiyat veriliyor, Türkiye’de perakende satıldığında bu fiyat başka bir şeye dönüşüyor.
O zaman ben Türkiye’de bu ilaçları satmam, TEB yurtdışından getirir ve ben de o fiyat artışından faydalanırım’ diyecek. Bu da Türkiye’de bulunmayan ilaç sayısını hızla artıracak bir uygulamaya dönüşecek.”
‘Devletin kasasına zarar verir’
İlaçları yurtdışından getiren Türk Eczacılar Birliği’nin Genel Sekreteri Harun Kızılay ise şunları söyledi:
“Bazı temel ihtiyaç olan ilaçların eczaneler aracılığıyla tedarikinde büyük sorunlar yaşanıyor. Bunları TEB getiriyor. Biz, TEB olarak değirmeni taşıma su ile döndürmeye çalışıyoruz. Biz de çözüm gelsin istiyoruz. Biz burada çok kritik, çok nadir karşılaşılan durumlardaki ilaç tedariki ile ilgili sorumluluk alıyoruz. Ama, piyasada bulunmayan ürünlerle ilgili yine sorumluluk alıyoruz. Çözümü bu değildir. Çözümü, Türkiye’de bu ilaçların rahatlıkla bulunabilir olmasını sağlamaktır. Bunun çözümü için Sağlık Bakanlığı ve SGK’nın fiyatla ilgili konuları gözden geçirmesinden geçiyor. Bu fiyat farklılıkları devletin kasasına zarar verir. Burada fiyat politikalarında bir düzenlemeye gitmeye ihtiyaç var. Yetkililerin bunu görmesi lazım. Vatandaşımızda neden mağdur olsun. Kars’ta ilacı yazılan bir hasta Kars’taki eczanesinden neden bu ilaca ulaşamasın ki? Bunun çözümü, burada yeniden bir fiyat düzenlemesi yapmak.”
METİN UYAR / Milliyet
