Gıda Zehirlenmeleri
Bazı besin maddelerinin bayat, bozuk ve mikroplu olmaları, mide barsak bozukluğuna yol açar. Ancak çok daha ağır sonuçlanan gıda zehirlenmeleri de vardır. Bayat besinler içinde üreyen bazı mikropların şiddetli zehirler salgıladığı bilinir. Gıdalarda da bu mikropların bulunması, üremesi ve toksin denilen zehirleri salgılamaları çok tehlikeli zehirlenme durumlarının ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Gıdaların kokuşmasından ileri gelen ve ptomain adı verilen zehirler bu hususta önemli rol oynar. Acaba ptomain nedir? Mikropların salgıladıkları ve mikropların tahribe uğramasından açığa çıkan vücut maddeleri alkaloit denilen bir takım zehirler husule getirirler. Bununla beraber ptomain husule getirecek kadar kokuşmuş bir madde nadiren yenir. Fakat bu kelime ile daha geniş anlamdaki zehirlenmeler kastedilir.
Mikroplaşmış besin maddelerinin sebep olduğu zehirlenmeler iki çeşittir. Birinci şekilde mikropla bulaşmış besin maddesi yenir ve mikroplar bu besini yiyen insan organizmasında çoğalarak etkisini gösterir. İkinci şekilde ise mikrop besin maddesinde çoğalır zehrini besin içinde yayar. Bu son gruptaki mikroplar toksin adını alan zehir ile zararlı birtakım etkiler meydana getirirler. En çok tanınan ve bu tipte hadiselere sebep olan botulismus denilen hastalığa sebep olanıdır.
Salata, meyve gibi pişmeden yenen besinler veya piştikten sonra tekrar elle temas eden yiyeceklerde mikroorganizma üremesi ciddi bir sorundur.
Zehirli bir besin tükettikten birkaç saat sonra bir takım gastrointestinal sorunlar ortaya çıkar. Hastalığın seyri kişiden kişiye ve besini tüketim oranına göre değişir. Sadece karın ağrısı, diyare ve bulantı olabileceği gibi, şiddetli bir sancı, kusma ve bitkinlik de gözlenebilir. Hastalık birkaç saatten birkaç güne kadar devam edebilir.
Genel olarak bir gıda zehirlenmesi durumunda acil yardım çağırısı önemlidir. Bu ne kadar çabuk yapılırsa teşhis o kadar çabuk konulur ve tedaviye başlanır. Zehirlenmenin bir besin zehirlenmesinden ibaret olduğundan emin olunursa yapılacak ilk iş bu besin maddesinin vücuttan çıkarılmasıdır. O halde hastaya hemen sıcak tuzlu veya hardallı su vererek kusturunuz.
Kaynaklar:
İlk Yardım- Dr. Ercüment Baktır
Tıbbi Farmakoloji- Prof. Dr. Oğuz Kayaalp
Ayşe Esra GÜLER
