Bipolar Bozukluk

İki uçlu duygudurum bozukluğu, eskiden manik depresif bozukluk olarak bilinen hastalıktır. Depresyona mani eşlik ediyorsa  bipolar bozukluk hipomani eşlik ediyorsa bipolarII bozukluk  eğer mani ve depresyon kısa aralarla  birbirini izliyorsa  karma bipolar hastalıktan söz edilir.
Dünyada bipolar bozukluğu olan erişkin sayısının 222 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Bipolar bozukluktan etkilenen kadın ve erkek sayısı eşittir. Bununla birlikte etkilenme şekilleri birbirinden farklıdır.  “Bipolar”  kelime anlamı olarak  iki-uçlu, iki-kutuplu demektir.  Ruh hali ve duygular açısından bir kutup depresyonu, diğer kutup maniyi temsil eder.  Depresyon veya mani; ya da hipomani epizodlarıyla  seyreder. Birbirine zıt görünen  2 durum  aynı kimsede farklı zamanlarda ortaya çıkar. Bipolar bozukluk, duyguların aşırı derecede abartılı yaşanmasıyla karakterizedir. Dönemler/ataklar gelip geçici olsa da, kendisi ömür boyu süregelen bir hastalıktır. Bipolar bozuklukta ya yalnız mani ya da mani ve depresyon nöbetleri olur. Hasta birçok depresyon nöbeti arasında tek bir mani nöbeti geçirmiş bile olsa bu bipolar bozukluktur.

Bir maninin erken uyarı semptomları:

• Aşırı sevinç, aşırı coşku
• Ani saldırganlık ve paranoya
• Yeni fikirler, hızlı düşünme
• Her zamankinden fazla konuşma isteği
• Artan aktivite ve enerji
• Değişen algılama (başka bir dünyada olma duygusu, sese karşı duyarlılık, keskin algılama)
• Görüntü ve/veya ses halisünasyonu
• Artan yaratıcılık
• Azalan uyku ihtiyacı
• Artan ilişki isteği
• Önemli olma ve bütün ilgilerin merkezinde olma duygusu

Mani epizodu en az 1 hafta sürer.

Manik epizod sırasında yaşananları hastaların kendi ağzından dinleyelim:

"Manik olduğum dönemde, sanki imkansız olan hiçbir şey yokmuş gibi hissediyorum. Aklıma herkesle paylaşmak istediğim şahane düşünce ve planlar geliyor. Kendimi herkesten zeki ve üstün görüyorum. Bana ayak uyduramayan kişilere saldırıyorum.”

"Bazen öyle hızlı konuşuyorum ki, insanların kafasını karıştırıyorum.
“Zihnimde milyonlarca düşünce uçuşuyor ve bu yüzden uykuya dalmakta zorlanıyorum. Çok az uyusam da kendimi yorgun hissetmiyorum.”

"Etrafımdaki herkes bendeki bu rahatsızlığın kontrol edilemediğinin farkında. Ama bu tür dönemlerde ben bunun farkına varamıyorum.
Bana her şey normal gibi görünüyor. Aslında, bu dönemler en iyi vakit geçirdiğim dönemler!”

Bir depresyonun erken uyarı semptomları:

• Yorgunluk, bitkinlik, enerjisizlik
• Bezgin ruh hali, moral bozukluğu
• Artan dinlenme ihtiyacı
• Azalan kendine güven, kendinden kuşku duyma
• Artan derin düşünce, dalgınlık ve kendinden endişe etmek
• İlgisizlik, keyifsizlik
• Uykuya dalma veya kesintisiz uyuyamama bozukluğu
• Günlük yükümlülüklerin ihmal edilmesi
• Konsantrasyon güçlüğü (düşünmenin zor gelmesi)
• Azalan cinsel ilgi
• Ürkeklik, sinirlilik
• Azalan dayanıklılık ve kapasite
• Her şeyi kendi üstüne alınma, başkalarının kendisi hakkında kötü konuştuğu duygusuna kapılma

Bir depresyon dönemi sırasında kendinizi şöyle hissedebilirsiniz:

"Aşırı derecede depresif olduğum zamanlar kendimi karanlık bir kuyuya düşmüş ve hiçbir çıkış yolum yokmuş gibi hissediyorum. Duygusal olarak ölü gibiyim ve dünyanın sonunun geldiğini düşünüyorum. Hiçbir şey beni neşelendiremiyor.”

Hiç kimseyi görmek ya da hiç bir şey yapmak istemiyorum. Sadece yalnız kalmak istiyorum. Kendimi aşırı derecede yorgun hissediyorum. Tüm günümü yatakta geçiriyorum ama çok az uyuyabiliyorum. Herhangi bir şeyi yapmak, inanılmaz bir çaba gerektiriyor. Hiçbir şeyi umursamıyorum.”

"Depresyona girdiğimde, kimse beni anlayamıyor. Depresyonun öylece üstesinden gelemezsiniz. İyileşmek için mutlaka tıbbi bir tedavi görmeniz gerekiyor.”

Kişiler kendilerini aynı anda hem ajite veya heyecanlı hissedebilir hem de hassas ve depresif hissedebilirler.

Mikst (karma) dönem, bipolar bozukluğu olan kişiler için yüksek intihar riski anlamına gelir.

Eğer sizde de karma dönem belirtileri varsa, derhal doktorunuzla bunu paylaşmalısınız.

Bipolar bozukluk ve intihar arasındaki ilişki düşüncesi ürkütücü olsa da, bu hastalığa sahipseniz siz ve çevrenizdeki kişilerin şu hususları bilmesi gerekir:

• Bipolar bozukluğu olan hastaların yaklaşık yüzde 25’i, yaşamlarının bir döneminde intihar girişiminde bulunurlar.
• Bipolar bozukluğu olan hastaların yaklaşık yüzde 11’i intihar ile yaşamını kaybeder.

İLAÇLA TEDAVİ:
Bipolar bozukluk tedavisinde ilk tercih olarak duygudurum düzenleyicisi denilen ilaç grubundan Lithuril marka adlı lityum karbonat tuzu kullanılır. Yinelenen bir pataloji olması nedeniyle lityum tabletlerinin ömür boyu alınması gerekebilir. Tedavi sırasında düzenli olarak lityum kan testleri yapılır. Serum lityum seviyesine göre psikiyatri uzmanı doktor lityum dozunu belirler. Manik atak döneminde 0.8-1.2 mEq/l, uzun dönemli idame tedavisinde ise 0.8-1.0 mEq/l serum lityum seviyesi hedeflenir. Bazı epileptik ilaçlar da bipolar bozukluk tedavisi için kullanılmaktadır. Lityum tabletlerinin bazı yan etkileri görülebilir, bulantı, kusma, sık su içme gereksinimi, ellerde titreme ve kilo alma gibi. Hamilelik dönemleri süresince lityum kullanımına ara verilmelidir.
Kişinin ömür boyu uykusuz ve susuz kalmamaya, alkol kullanmamaya özen göstermesi gerekmektedir. Gerginlik yaratabilecek durum ve ortamlardan kaçınılmalıdır.
ÜLKÜ ALKO