Biberiye (Rosmarinus officinalis)
Bitki sert ve keskin aromalıdır. Yoğun kafur benzeri bir kokuya sahiptir.
Eskiden Biberiyenin belleği güçlendirdiğine inanılırdı. Eski Yunanlıların hafızayı güçlendirmek adına bu bitkiyi kullandıkları bilinmektedir. Sınava girecek olan kimselerin başına Biberiyeden yapılmış taçların takıldığı kaynaklarda kayıtlıdır. 15. yüzyılda ise vebadan korunmak için solumak suretiyle kullanılmıştır. Macar kraliçesi tarafından esansı sebebiyle parfüm yapımında kullanılmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında ise mikrobiyal hastalıklardan korunma amaçlı kullanılmıştır.
Halka arasında dahili olarak sindirim şikayetlerinde, baş ağrısı ve migrende, adet düzensizliklerinde, aşırı yorgunluk ve bitkinlik hallerinde, baş dönmesi ve hafıza kayıplarında kullanılmıştır. Haricen ise yara iyileştirici olarak kullanımı mevcuttur.
Homeopatik olarak gastrointestinal kanal rahatsızlıklarında kullanılmaktadır. Biberiye ile yapılan klinik denemeler eksik olmasına karşın, geleneksel oluşmuş bilgi birikimine dayalı tecrübeler vardır.
Drog ekstreleri içerisindeki rosmarinik asit ile diterpen fenollerden dolayı antiviral aktivite gösterdiği kanıtlanmıştır. Herpes simplex tip II üzerine etkisi mevcuttur.
Uçucuyağında bulunan borneol önemli bir antispazmodiktir. Borneol asetilkolin kısmi agonistidir. Dahilen dispeptik rahatsızlıklarda kullanılır.
Biberiye ekstrelerinin aynı zamanda karbontetraklorür ile yapılan toksisite deneylerinde karaciğer koruyucu rol aldığı bulunmuştur. Yapraktaki diterpenik bileşikler lipid peroksidazı inhibe edici rol oynar.
Aynı zamanda biberiye koroner kalp hastalıklarında ve enfeksiyon sonrası dolaşım bozukluklarında kullanılabilecek bir bitkidir. Drogun periferik direnci azaltarak kan basıncını düşürdüğü bilinmektedir. Ayrıca hipotoni ve asetonide kullanılır.
Biberiye uçucu yağı aromaterapinin önemli uçucu yağlarından biridir. Bu yağın antibakteriyel, antiviral, stimülan ve spazmolidik etkisi vardır. Kan akımını hızlandırması nedeniyle selülit tedavisinde kullanılmaktadır. Romatizma ve adale ağrılarında ise analjezik etkisinden ötürü kullanılmaktadır.
Drog olağan dozlarda toksik değildir. Bitki ile temas esnasında kontakt alerjilere neden olabileceği dikkate akınmalıdır. Uçucu yağın içerdiği kafurdan dolayı konvülsiyona benzer etki gösterebilmesi söz konusudur. Tahriş edici olabileceğinden ötürü yüz ve boyun bölgesinde kullanılamamalıdır.
Ayşe Esra GÜLER
