Antibiyotikler diyabet riskini arttırıyor mu?

Yeni yapılan bir çalışma, hastaların antibiyotik reçete sayısı ile hastalık arasında bir bağlantı olduğunu, Tip 2 diyabetli hastaların, hastalığın teşhisinden hemen önceki yıllarda, hastalığa sahip olmayanlara göre daha fazla antibiyotik aldığını gösterdi.

Tip 2 diyabet, kişi kan dolaşımındaki şekeri düşürecek insülini yeterli miktarda üretemediği için kandaki şeker miktarının artmasıyla ortaya çıkmakta.

Antibiyotiğin kullanımı ve aşırı kullanımı ile diyabet arasındaki bağlantının kesin olmasıyla birlikte, antibiyotiklerin hastalığa sebep olup olmadığı kesin değil. Antibiyotik kullanımına sebep olan enfeksiyonların diyabet uyarısı olabileceği düşünülüyor.

Bilim adamları, 15 yıla kadar 5 veya 5’ten fazla reçete yazılan kişilerde Tip 2 diyabet hastalığı ortaya çıkma ihtimalinin, 1 kez antibiyotik verilen ya da hiç verilmeyenlerden %53 daha fazla olduğunu keşfettiler.

Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism’de yayınlanan çalışmaya göre tip 2 diyabetli hastalar antibiyotikler için yılda ortalama 0.8 reçete doldururken, onlara kıyasla diyabetli olmayanlar ise 0.5 reçete doldurdu. 

Danimarkalı araştırmacılar araştırma için Tip 2 diyabetli 170.404 ve sağlıklı 1.3 milyon kişiyi gözlemledi. Spesifik bir aralıkta bulunan bakteriye etki eden antibiyotiklerin verildiği kişilerde diyabet olma riski en yüksek bulundu.

Çalışmanın yazarı Dr. Kristian Mikkelsen: ‘’Araştırmamızda, Tip 2 diyabet hastalarının, sağlıklı kontrollere kıyasla teşhisten önce 15 yıla kadar önemli ölçüde daha fazla antibiyotik kullandığını keşfettik.’’ dedi.

Danimarka Hellerup’ta, Gentofte Hastanesi’nde çalışan Dr. Mikkelsen, daha fazla araştırma yapılması gerektiğini, çünkü bulguların ilaçların diyabeti direkt olarak tetiklediğini kanıtlamadığını söyledi.

60 yıldan fazla süredir enfeksiyonu tedavi etmede kullanılan yol olan antibiyotikler, bağırsak sistemindeki florayı değiştirebiliyor. Bu floranın bazı üyeleri , diyabetli hastaların şekeri metabolize edememeleri durumuna sebep olabilir. Floranın değişmesi, obesiteyle sonuçlanması ve obezitenin de diyabete davetiye çıkarması da teorilerden biri.

Bir alternatif açıklama da, diyabet teşhisi konmuş hastaların enfeksiyona daha meyilli ve bu yüzden daha fazla antibiyotik kullanıyor olma ihtimali. Obezite ve Tip 2 diyabet antibiyotiklerin kullanışında artışa sebep olmuş olabilir, çünkü ikisinin de enfesiyon riskini arttırdığı düşünülüyor.

Dr. Mikkelsel şu açıklamalarda bulundu: ‘’Tam bir nedensellik ilişkisi bulamasak da, bulgular antibiyotiklerin Tip 2 diyabet riskini arttırdığı ihtimalini yükseltiyor. Diyabet, tüm dünya genelinde artan ve modern sağlık hizmetlerinin karşı karşıya olduğu en büyük sorunlardan biri.’’

‘’Antibiyotik kullanımının şeker metabolizması ve bağırsak bakterileri kompozisyonuna etkisi üzerine  yapılacak uzun vadeli bir araştırma, toplumsal sağlık krizinin nasıl ele alınması gerektiği konusunda bizlere yararlı cevaplar verebilir. Antibiyotiklerin etki şekillerinin, modellemelerin belirlenmesi, hastalığın erken teşhisi ya da hastalığın gelişmesini önleme açısından bir fırsat sunabilir.’’

Tip 2 diyabet, tüm vakaların %90-95’inden sorumlu olan en yaygın formdur. İngiltere’de 4 milyon insanın hayatı bu hastalıktan muzdarip ve bu salgın, İngiltere devlet sağlık hizmetlerine yılda 10 milyar sterline mal olmakta.

Araştırmacılar, diğer anahtar risk faktörlerinin etkisinin göz ardı edilemeyeceğini ve kilinik denemelere ihtiyaç olduğunu söylüyor.

İVEK ÖZEL (Sevde Turan)