Anemi Nedenleri ve Belirtileri
Bu kansızlıklar arasında en çok görülen demir eksikliği anemisidir. Anemi hastalarının yaklaşık yüzde 90′ında görülür.]
Alyuvar, kan hücrelerini oluşturan ana komplemandır. Alyuvar içerisinde bulunan hemoglobin normalde CO2 ve O2 taşıma hacmini 20 kat arttırmaktadır. Kanda bulunan 1gr Hemoglobin 1,4 dl O2 taşınmasını sağlamaktadır. Bu sebeple kansızlık durumunda hemoglobin ya işlevini yerine getiremez ya da yeterli seviyede serumda bulunmaz.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) anemi teşhisi konmasını kolaylaştırmak ve doğru tanı konması adına bilimsel istatistik çalışmaları sonucunda alt anemi sınırlarını yaş, cinsiyet ve çevresel etkenlere göre belirlemiştir. Bu kriterler erişkin erkeklerde 13 g/dL, kadınlarda 12 g/dL nin altı kabul edilir. 6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda 11 g/dL nin, 6-14 yaşlarda 12 g/dL nin altı anemidir.
Anemi belirtileri her zaman spesifik olmayabilir. Ancak hemoglobin yetersizliği ve işlev bozukluğundan kaynaklanan O2’nin taşıma yetersizliği sonucu hastada; yorgunluk, halsizlik, çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi ve entelektüel yaşantıda aksaklıklar görülebilir. Solgun göz kapağı, solgun ağız çevresi halk arasında da bilinen aneminin belirtilerindendir.
Aneminin sık görülen bulgularından çarpıntı, anemi yüzünden dokularda oluşan oksijen açlığını gidermek amacıyla, kalbin atım hızını ve her atımda pompaladığı kan miktarını artırması nedeniyle ortaya çıkar. Buna rağmen dokularda yeterli oksijen sağlanamıyorsa, solunum sayısının artması ve nefes darlığı ortaya çıkar.
Uzayan anemilerde ve yaşlı kişilerde veya kalp hastalığı olanlarda kalp yetmezliğine ait bulgular gelişebilir. Anemideki en belirgin bulgulardan birisi de solukluktur. Aneminin şiddetine bağlı olarak, ağız ve göz kapağı içindeki deride ilk olarak fark edilebilen solukluk, aneminin ilerlemesi ile avuç içinde, tırnak yataklarında ve deride de belirginleşir. Anemiye yol açan nedene bağlı olarak çok çeşitli bulgular gelişebilir.
[Kansızlık (anemi) nedenleri
o Kan kayıpları,
o Kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı,
o Kurşun ve diğer toksik maddelerle olan zehirlenmesi,
o Glutatyon veya globulin sentezlerinin bozulması,
o Glikoliz veya hücre zarı bozuklukları,
o Bazı enfeksiyonlar,
o Dalağın fazla çalışması,
o Bazı ilaçlar,
o Yetersiz kırmızı kan hücresi üretimi
o Temel yapım maddelerin eksikliği (demir, folik asit, B12, protein, niasin, bakır vs)
o Kronik hastalıklar (Kronik böbrek hastalığı, kollajen doku hastalıkları, siroz)
o Eritroblast eksikliği(aplastik anemi, kimyasal ajanlar, antikorlar)
o Kemik iliğinin diğer hücreler tarafından işgali (lösemi, lenfoma, multipl myeloma)
o Endokrin hastalıklar (Miksödem, hipofiz yetmezliği, adrenal yetmezlik)
Hastalık beslenme bozukluğu, genetik faktörler ve çevresel etkenler ile oluşabilmektedir. Folik Asit, B-12 ve Demir eksikliği kırmızı kan hücrelerin yapımında büyük rol oynar. DNA replikasyonu ve hücre bölünmesi için insan vücudunda üretilmeyen folik asid Kırmızı Kemik İliğinden üretilmesi için gerekmektedir. Demir vücutta proteinler ile birlikte kompleks halde hemoglobinin yapısında bulunur. Demir eksikliğinde hemoglobinin üretimi aksadığı için demir eksikliği anemisi görülür. En yaygın görülen ‘’Demir Eksikliği Anemisidir’’
Peki, Demire bağlı aneminin kendine özel bulgular nelerdir?
Yiyecek dışındaki şeylere istek. Örneğin: toprak, buz, kireç taşı, nişasta gibi…
Ağız kenarında ve tırnaklarda çatlaklar
Tırnaklarda biçimsizlik: kaşık biçimi almaları gibi
Tahriş olmuş dil
Diğer Anemi çeşitleri;
Akdeniz Anemisi:
Vücudun yeterli kanı üretememesi sonucu genetik yollarla geçen bir kan hastalığı olan talasemi (Akdeniz anemisi hastalığında “Çocuklarda aşırı soluk ten rengi, iştahsızlık gibi belirtilerde dikkatli olunması gerekmektedir.
Orak Hücre Anemisi:
Orak şeklini almış alyuvarın yaşam süresinin kısalması kansızlığın nedenini oluşturur. Alyuvarların orak şeklini almasında, ortamda yeterli oksijenin bulunmaması, vücudun oksijen ihtiyacının artış göstermesi, aşırı yorulmadan dolayı vücudun su kaybına uğraması, havaların soğuk olması, enfeksiyonlar gibi etkenler orak hücre anemi hastalığı ağrı krizini tetikleyen en önemli etkenlerin başında gelmektedir.
Pernisiyöz anemi;
Geçmişi de kendisi kadar dikkate değer olan bir hastalıktır. Şaşılacak bir biçimde, ılıman iklimlerde yaşayan, elli yaş üstündeki beyazlarda çok sık görülmektedir. Bu çok önemli kan hastalığı, yüz yıldan daha önce, ilk bulunduğunda, Addison kansızlığı diye adlandırıldı ki, hemen bütün vakalarda öldürücüydü. 1926'da, mide suyundaki önemli bir faktörün eksikliğinden doğduğu anlaşıldı. Daha sonra, bu hastalığın en önemli nedenlerinden birinin B12 vitamini eksikliği olduğu keşfedildi.
Hemolitik Anemi;
Kan hücreleri öldüklerinde, kemik iliği yerlerine yenilerini yapar. Ancak, hemolitik anemide kemik iliği vücudun gereksinimini karşılayacak kadar hızlı alyuvar üretemez. Hemolitik anemi halsizlik, sancı, aritmiler, kalp büyümesi ve kalp yetmezliği gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Anemi tedavisi;
Altta yatan nedene göre tedavi edilir, örneğin demir eksikliği anemisinde demir preparatları verilir, kanamaya bağlı olanlarda kanama odağı tedavi edilir.
Kaynaklar;
http://www.anemi.org
http://www.bilkent.edu.tr
http://kanhastaliklari.net/
http://www.anemi.net
http://www.sağlık.net
Muhammed Harun BAYRAM
