Uyurgezerlik kendi kendine geçer mi?

Mayo Clinic’te yer alan habere göre, uyurgezerlik her yaşta oluşabilir ve uyurgezerler duvara tırmanma veya dolaba, çöp kutusuna tuvaletini yapma gibi tehlikeli davranışlar yapabiliyorlar. Eğer evinizde birisinde uyurgezerlik varsa onu yaralanmalardan korumak önemlidir.

Belirtileri: Uyurgezerlik parasomnia olarak sınıflandırılmıştır. Uyurgezerlik derin, rüyasız uyku sırasında oluşur. Uyurgezer olan birisi yatakta ayağa kalkabilir ya da gözlerini açabilir. Kişinin gözleri anlamsız bakar. Evin içinde dolaşır, kapıları veya ışıkları açıp kapayabilir. Giyinebilir, bir şeyler atıştırabilir ve hatta otomobil bile sürebilir. Konuşabilir veya sakarca davranışlarda bulunabilir. Özellikle kabus yaşadıklarında çığlık atabilir, konuşabilir, tekmeleyebilir. Uyurgezerlik sırasında uyanmakta zorlanırlar.

Uyurgezerlik uykuya daldıktan 1-2 saat sonra meydana gelir. Uyurgezer olan kişiler sabah olunca gece ne yaptıklarını hatırlamazlar. Kimi zaman gecede birkaç kez görülebileceği gibi kimi zaman da birkaç gecede bir yaşanabilir. Sıklıkla çocuklarda görülen uyurgezerlik gençlik çağında kaybolur.

Ne zaman doktora gitmelisiniz? Ara sıra görülen ve zararsız olan uyurgezerlik önemli değildir. Ancak çok sık olursa, tehlikeli davranışlar veya yaralanmalar başladıysa, çocuk büyüdüğünde de devam ediyorsa uyurgezerlik için doktora gitmelisiniz.

Nedenleri: Uykusuzluk, yorgunluk, stres, kaygı, ateş, yabancı ortamda uyuma, bazı ilaçlar gibi birçok faktör uyurgezerliği destekleyebilir. Uyurgezerlik bazen uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu, migren, kafa yaralanmaları gibi altta yatan nedenlerle bağlantılı olabiliyor. Bunun dışında uyku hapları, bazı yatıştırıcılar ve alerji ilaçları da uyurgezerlik olaylarını tetikleyebilir.

Risk faktörleri: Uyurgezerlik aile içinde geçiş yapabiliyor. Anne veya babanızda uyurgezerlik görülmüşse sizde de olma riski yüksek.

Olumsuzlukları: Uyurgezerlik tek başına bir endişe oluşturmaz. Ancak uyurgezer kişiler kendilerine zarar verebilir. Özellikle dışarıya çıkıp gezinirlerse ya da otomobil kullanırlarsa önemlidir. Uzun süreli uyku kesintisi gündüzleri uyumaya, okulda ve davranışlarda problemlere yol açabilir. Ayrıca uyurgezerler başkalarının da uykusunu bölebilir.

Testler ve teşhis: Yalnız yaşamıyorsanız evdekiler uyurgezer olduğunuzun farkına varabilir. Doktorunuz uyurgezerlikle panik atak mı diye karıştırmamak için fiziksel ve psikolojik testler yapabilir. Bazı durumlarda bir gece boyunca uyku laboratuarında kalmanızı önerebilir.

Tedavi: Uyurgezerlik için tedavi genellikle gerekmez. Eğer çocuğunuzda ya da evde başka birinde uyurgezerlik fark ederseniz kibarca yatağına geri dönmesini sağlayın. Uyurgezer birisini uyandırmak tehlikeli değildir, ancak kişi için yıkıcıdır. Uyandığında şaşırıp sersemleyebilir ve yetişkin uyurgezerler kendisini uyandırana saldırabilir.

Yetişkinler için uyurgezerliğin tedavisi hipnozdur. Nadir olarak uyurgezerliğin nedeni kişinin kullandığı bir ilaçtır. İlacın değiştirilmesi gerekebilir. Uyurgezerliğiniz aşırı gündüz uykularına neden oluyor ve yaralanma riskini artırıyorsa doktorunuz ilaç tedavisine başlayabilir. Bazen benzodiazepin veya bazı antidepresanlar da uyurgezerliği durdurabiliyor.

Hayat tarzı ve evde uygulayabileceğiniz yöntemler

Uyurgezerlik sizin veya çocuğunuz için problem oluyorsa, şunları deneyebilirsiniz:

Uyurgezerlik için ortamı güvenli hale getirin: yaralanmaları önlemek için tüm pencereleri, dış kapıyı kapatın ve kilitleyin. Elektrik kablolarını gece ayağının takılmayacağı yerlere gizleyin. Eğer çocuğunuzda uyurgezerlik varsa, çocuğunuzu ranzada yatırmayın. Keskin ve delici nesneleri ulaşabileceği yerlerde bırakmayın.

Daha fazla uyuyun. Yorgunluk uyurgezerliği artırabiliyor. Gece daha erken yatın veya daha düzenli bir uyku programını deneyin.

Uyumadan önce kitap okuyun, bulmaca çözün, ılık bir duş alın. Sizi gevşetecek hafif egzersizler yapın.

Stres yapmayın. Sizi stresli yapan şeyleri tespit edin ve stresle mücadele edin. Çocuğunuz endişeli veya stresli görünüyorsa, onu neyin rahatsız ettiğiyle ilgili konuşun.

Çocuğunuz uyurgezerse, uyku günlüğü hazırlayın. Geceleri uyuduktan sonra kaç kez kalkıp evde dolaştığını not edin. Uyurgezerliğin başlayacağı zamanı tahmin edebiliyorsanız, 15 dakika önce çocuğunuzu uyandırın. Yaklaşık 5 dakika uyanık kaldıktan sonra tekrar uyumasına izin verin.

ZAMAN