Otizm

Otizm tedavi ile düzeltilebilen bir sinir sistemi bozukluğudur. Anne karnında teşhisi konamayan ancak 12 aydan sonra teşhisi konabilen bir davranış bozukluğudur. Bu bozukluğun teşhisi için labratuvar ve tıbbi bulgular kullanılmaz. Uzmanlarca gözlemlere dayanılarak 3 farklı katagoride anomalilerin teşhisiyle tanı konmaktadır.

Otizme yakalanan kişiler halk arasında mongol olan bireyler ile karıştırılabilmektedir. Mongol ve otizm birbirinden çok farklı hastalıklardır.  Mongol hastalarda yüz şekli birbirine çok benzerdir buna halk arasında ‘’ablak surat’’ ismi verilmektedir.

Otizm tek karakterde bir bozukluk değildir. Ağırlaşmış ve hafif bulguları bulunmaktadır. Ve bu tanının erken yaşta yapılarak tedaviye başlanması başarıya ulaşmada büyük etkendir. 

Bebeklik çağında otizmi anlamak için dikkat edilecek bulgular;

-Çocukla göz teması kurulamaması

-Aileye tepki ve cevap vermeme

-Nesneler, olaylara ve öznelere tepkisiz kalma.

-Sürekli huysuzluk ve aşırı ağlama

Bu bulguların birini yada bir kaçını çocuğumuzda görüyorsak uzman doktorlara başvurmamız gerekmektedir.

Amerikan Psikiyatri Birliği, otizm spektrum bozukluğu içinde yer alan otizm tanısı için, çocuğun aşağıda sıralanan 12 belirtiden en az altısına sahip olmasını ve bu belirtilerden en az ikisinin sosyal etkileşim sorunları kategorisinden, en az birer tanesinin ise diğer iki kategoriden (iletişim sorunları ve sınırlı/yinelenen ilgi ve davranışlar) gelmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Ayrıca, bu belirtilerden en az birinin 36 aydan önce varlığı da aranmaktadır.

A. Sosyal İlişkilerde Güçlük

1. Başkalarıyla göz teması kurmakta zorlanmak

2. Arkadaşlık ilişkileri geliştirememek

3. Pek çok şeyi başkalarıyla birlikte değil de kendi başına yapmayı yeğlemek

4. Çevredeki kişilerin yaptıklarıyla ilgilenmemek; onlar kendisiyle ilgilendiğinde ise kayıtsız kalmak

B. İletişim Zorlukları

1. Dil ve konuşma gelişiminde akranlarının gerisinde olmak ya da hiç konuşmamak

2. Başkalarıyla sohbet başlatmada ve sürdürmede zorlanmak

3. Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz zamanlarda söylemek

4. Çevresinde bulunan aynı yaşlardaki çocukların oynadığı oyunlara ilgi göstermemek

C. İlgi ve Davranış Takıntıları

1. Bazı sıra dışı konulara karşı aşırı ilgi duymak; örneğin, asansörlerin nasıl çalıştığı

2. Günlük yaşamdaki düzen değişikliklerine katlanamamak; örneğin, eşyaların yerinin değişmesi

3. Sıra dışı beden hareketleri yapmak; örneğin, sallanmak ya da çırpınmak

4. Bazı nesnelerle sıra dışı hareketler yapmak; örneğin, nesneleri döndürmek ya da sıraya dizmek.

Otizmi tetikleyici sebeplerini tam olarak bilememekle birlikte olasılıkları tek tek incelersek; anne karnında alınan ilaçlar, radyasyon, kimyasallar, beyinde oluşan bir hasar, küçük yaşta travma,  çocuk gelişiminde sinir sistemine etki ederek otizme sebep olur.

Peki otizmin tedavisi nasıl gerçekleşmekte? Otizm eğitim odaklı tedavi edilmekte. Eğitim dışındaki bütün tedaviler bir nevi tedaviyi destekleyici rol oynamaktadır. Eğitimlerin erken başlaması, bölünmeden yoğun program halinde geçmesi ve uzmanların deneyimli olması önemli etkenlerdir. 3 yaşında olumlu bir tedavi sürecinde otizm görülen birey öğrenme güçlüğünü yenmekte, okula başladığı 6-7 yaşlarında normal akranlarının gördüğü müfredatı görebilmekte ve başarılı olmaktadır.

Otizmde Yanlış Bilinenler;

Otizmi bulunan kişilerin hepsinin üstün zekalı olduğu inanışı yanlıştır. Üstün beceri ve zekaya sahip olanlar hastaların çok azını teşkil etmektedir.

Otizmli bireylerin %75-80’i zihinsel engellidir.

Eğitimle kaydedilen İlerleme bireyin otizmi olmadığı anlamına gelir.

Otizmli bireyler konuşmaz ya da konuşamazlar.

Otizmli bireyler öğrenemezler.

Otizmli bireyler duyguları anlamaz, fiziksel temastan hoşlanmaz ve duyguları anlamadığı için göstermezler.

Otizmli bireyler arkadaş istemezler.

Otizmli bireyler yaşıtlarını ya da yetişkinleri anlamaz, duygudaşlık kuramazlar.

Otizmli bireyler isterlerse konuşabilirler.

Otizm duygusal bir bozukluktur.

Otizmli çocukların hayal gücü yoktur.

Bütün otizmli çocuklar aynıdır.

Bütün otizmli çocuklarda öğrenme güçlüğü vardır.

Otizmli bir çocuğun içinde bir dahi yatmaktadır.

KAYNAKLAR;

TOHUM OTİZM VAKFI Eğitim Direktörü Doç. Dr. Binyamin Birkan (Röportaj)

http://www.otizm.org

http://www.otizmnedir.com

www.tohumotizm.org.tr

Muhammed Harun BAYRAM