Ödem
İnsan kütlesinin %60-%65 sudur. Su, kanın bulunduğu damarlar, Lenf sıvısının bulunduğu damarlar, hücre içi (intraselüler) ve Hücre dışı (ekstraselüler) olmak üzere 4 farklı hacim içerisinde bulunmaktadır. Patolojik olmayan durumlarda bedendeki suyun %40 İntraselüler (hücreler içerisinde) hacimde, %20 Kan Dolaşımında , %5-10 oranında ekstraselüler (hücreler arasında) ve lenf dolaşımında bulunmaktadır.
İnsanda su devri-daimi sırasında kalp, Atardamar, Toplar ve Lenf damarları görevlidir. Bu komponentlerin herhangi birisinde çıkan problem su retansiyonu ve dağıtımında problemlere yol açabilmektedir.
Ödem vücudun bir bölümünde yada tamamında görülen sert, yarı sert ve yumuşak tiple belirgin, suyun toplanarak şişmesi ile oluşan patolojik bulguların belirtileridir.
Hasta tarafından yemek yenmese bile 1-2 kiloluk ani kilo alımları, kıyafetler içerisine gün içerisinde sığmama, saat yüzük gibi takıların iz bırakması, çorapların lastik kısımlarının iz bırakması simetrik organlar arasındaki hacim farklılıklarının görülmesi ödemin teşhisi için önemli bulgulardır.
Ödemin en erken belirtileri göz ve ekstremitelerde olan şişkinliklerdir. Gözle görülen bir şişmede 3 Lt bir sıvı birikimi olmaktadır. Yemek yenmediği halde birkaç gün içerisinde alınan kiloların sebebi ödem ile su toplamasıdır. Ödem tüm vücutta olduğu gibi bölgesel de olmaktadır. Yaşlılarda tek bacakta görülen şişkinlikler (fil ayak sendromu) buna örnek verilebilir.
Serum da konsantrasyonu arttıran Tuz, Osmotik ve Turgor Basıncı etkileyen en büyük etmenlerdir. 1 gr tuzun (NaCl) kanda dolaşımı için 200 ml su gereklidir. Vücuda tuz alımı arttıkça su tutulumu da artacağından ödem riskleri ortaya çıkmaktadır. Ödemi olan bulgularda ilk yapılan tedavi tuz diyeti uygulanmaktadır.
Ödem tedavisinde semptomatik değil sebebi araştırılarak tedavi edilmesi hastalığın tekrarlamaması için gereklidir. Teşhisi yapıldıktan sonra uygun olan tedavi ile birlikte vücutta biriken ödemi diüretikler ile atılır.
Ödem;
-Lenf Dolaşımı Sorunları
-Karaciğer Hastalıkları
-Böbrek Hastalıkları
-Kalp Yetmezliği
-Hormonal Endokrin Hastalıklar
-Damar Tıkanıkları
-İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) sebeplidirler.
Lenf Dolaşım Problemleri;
Vücutta iki adet dolaşım sistemi bulunmaktadır. Bildiğimiz üzere kan dolaşımı ve lenf dolaşımı. Lenf dolaşımının savunma sistemine destek, yağların ilk dolaşıma katılması gibi görevlerinin yanında dokularda kan damarlarının erişemediği yada toplayamadığı sıvıyı kan dolaşımına katmak üzere hücreler arası boşluktan almaktır.
Lenf damarlarının çoğunlukla çizgili kaslarının hareketleri ile dolaşım sağlanmaktadır. Hareketsizlik ya da lenf damarlarında olan bir tıkanıklık lenf yollarının sıvı iletiminde sorunlara neden olur. Dokulardan sıvı toplanamaması dokularda sıvı şarjına sebebiyet verir ve ödem oluşur.
Böbrek Hastalıklarında Ödem;
Böbrek saatte 5 litre total kanı 72 defa süzerken bu süzdüğü kanda bulunan toksinleri (atıkları) günde 1,5 Litrede yoğunlaştırarak atar. Bu süzme işlemi böbrek hastalıklarında aksamaktadır. Süzülemeyen renal kan drenajından dolayı vücutta su birikiminin artmasına akabinde de ödem oluşmasına neden olmaktadır.
Kalp Hastalıklarında Ödem;
Kalp kan dolaşımında sürkilasyonu sağlayan pompa görevini görmektedir. Kalbin genellikle Anjino Pektoris, Kronik Kalp Yetmezliği gibi durumlarda kan basıncın azalması nedeniyle kalpten uzakta olan ekstremitelerde göz kapaklarında ellerde ödem oluşmaktadır. KKY den dolayı Pompalanan kanın sistemik dolaşıma geri dönememesi bu hastalıkta ana sebeptir.
Damar Problemlerinde Ödem;
Vücuda kalp tarafından pompalanan kanın geri dönmesini sağlayan toplar damarlarda oluşan tıkanıkları, toplar damar düz kaslarının yetersiz çalışması yada toplar damar kapakçıklarında olan sorunlar yine ödeme sebep olmaktadır.
Nedeni Bilinmeyen Ödem;
Genç-Orta yaşlı bayanlarda özellikle görülen idiyopatik ödem probleminin sebepleri ;
-Gerginlik , stres,
-Fazla kilo
-Karbonhidrat temelli beslenme
-Aşırı tuz tüketimi
-Genetik Hikâye
Nedeni bilinmeyen ödemin problemleridir.
Doktor kontrolünde ödem diyeti uygulanması, günümüz stresli hayattın koşuşturmasından izole olarak, Nedeni Bilinmeyen Ödeme çözüm bulunabilir.
Sağlıklı Günler…
Muhammed Harun BAYRAM
Kaynakça;
Medikal Estetik Uzmanı Dr. Mustafa Karataş; Uzman Diyetisyen İdil İmamoğlu | Sağlıklı Beslenme ve Diyet Uzmanı ‘’Ödem’’ ; Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Dinççağ ‘’Beden Üzerindeki Polipler’’ ; Dr. Cafer Abbasoğlu ‘’Lenfödem’’ ; İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Kerim Güler ‘’Ödem Sunumu’’ ; ‘’Tıkanmayan Tasfiye Cihazı Böbreklerimiz‘’ İhsan ÖMEROĞLU (Sızıntı Dergisi) Kasım 2006 Yıl :28 Sayı :334 ; nedirnedemek.com; İ. Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Dökümantasyonu 2011;
