Kalp Yetmezliği

Kalp yetmezliği terimi basitçe kalbin vücudun gereksiniminin karşılamaya yetecek miktarda kanı pompalama yetersizliğidir. Neden  genellikle azalmış koroner kan akımı sonucu miyokardın kasılma yeteneğinin azalmasıdır. Ancak pompalama yetersizliği kalp kapaklarının harabiyeti kalp çevresinde dış basınç, B vitamini eksikliği, primer kalp kası hastalığı veya kalbin pompalama etkinliğinin azaltan herhangi diğer bir anormallik sonucu da oluşabilir.

Miyokard infarktüsünde (kalp kasının iskemisi) olduğu gibi kalp aniden ciddi olarak hasar görürse kalbin pompalama yeteneği derhal azalır. Normal dinlenim koşullarında kalp 5 litre/dak lık atım gücündedir. Kalp haraplanmaya başladıktan hemen sonra kalp debisi (atım hacmi) hızla düşmeye başlar. Kalp debisi bu durumda 2litre /dak ya kadar iner. Bu nedenle sağ atriyum basıncı giderek artar. Bu düşük kalp debisi yaşamın belki birkaç saat devam ettirilmesi için hala yeterlidir, ancak bilinç kaybı olaya eşlik edebilir. Neyse ki bu akut evre yalnızca birkaç saniye kadar sürer. Çünkü haraplanmış kalp için büyük oranda kompanse edici olabilen sempatik refleksler hemen devreye girer. Sempatik refleksler yaklaşık 30 saniye içinde en üst düzeye çıkarlar. Bu nedenle orta şiddette kalp krizi geçiren bir kişi kalp ağrısı ve birkaç saniyelik baygından başka bir şey hissetmez. Bundan kısa süre sonra ağrı devam etse de sempatik reflekslerinin kompansasyonlarının yardımı ile kalp debisi sakin durumdaki kişiye tamamen yeterli olacak düzeye gelebilir.

Akut bir kalp krizinin ilk birkaç dakikasından sonra uzun süren yarı-kronik ikinci devre başlar.bu dönem başlıca iki olayla karakterizedir.

1)Böbrekler aracılığıyla sıvı tutlması

2)Haftalardan aylara kadar uzayan bir sürede kalbin değişen derecelerde düzelmesi(akut miyokard infarktüsünden sonra iskemiye uğramış kalp kası kitlesi ölür ve nedbeleşir. Aynı zamanda infarkte alanın dış kenarına dal veren kollateral arter kanallarının genişmesi nedeniyle kasın işlevsiz bölümünün çoğu iyileşir. Birkaç gün ile üç hafta sonra işlevsiz kasın çoğu ya tekrar işlev kazanır veya ölür.)

            Akut kalp krizlerinden sonra ve sıklıkla uzun süren yavaş ilerleyen kalp bozuklukları dönemlerin sonrasında birçok durumda  kalp yaşam için gerekli kan akımının en düşük miktarlarını bile pompalamada yetersiz kalır. Buna bağlı olarak  genellikle birkaç saat ile birkaç gün içinde ölüme yol açacak şekilde tüm vücut dokuları etkilenir ve hatta haraplanmaya başlar. Bu tablo bir dolaşım şokudur. Beslenme eksikliğinden sadece kardiyovasküler sistem zarar görmez vücudun geri kalan kısmı da hasara uğrar ve ölüme götürür.

            Tam kalp yetmezliğinden bir gün kadar sonra periferde ödem oluşmaya başlar, başlıca nedeni böbrekler tarafından sıvı tutulmasıdır.sıvı retansiyonu (tutulumu) ortalama sistemik doluş basıncını artırır, sonuçta kanın kalbe geri dönme eğilimi artar. Bu sağ atrium basıncını daha yüksek bir değere çıkarır ve arteryel basıncı normale döndürür. Bu nedenle kapiller basınç da önemli derece artar ve sıvının dokuya geçmesine ve şiddetli ödeme neden olur.

            Kalp yetmezliğindehastalığın belirtilerini bilmek hastalığın ağırlaşmadan düzeltilmesi bakımından çok önemlidir. Bazı bulgular bize kalbin yetersiz kalmaya başaldığını söyler. Bu bulgular :

• Göğüste ağrı
• Kesik kesik nefes almak
• Halsizlik yorgunluk çabuk yorulma
• Basit hastalıklara(nezle soğuk algınlığı gibi) direnç göstermemek
• Ayak bileklerinin şişmesi
• İştah azalması nedeniyle ile kilo kaybı
• Sık sık idrara çıkmak
• Kalp ritminin bozulması ve hızlı kalp atışı

            Bu bulgular başta hiçbir belirti olmadam aniden şiddetli bir güç harcandıktan sonra ortaya çıkmaya başlar. Hasta  (hasta olduğunun farkında değilken ) yokuş ya da merdiven çıkarken zorlanır. Sağlıklı  gibi görünse de sık sık dinlenmek zorunda kalır. Çok yorulduğu bir günden sonra ayak bileklerinde ödem oluşur ve başta hafif seyreder. Sonraları şiddetlenmeye başlar ve hastanın el ayak ve yüzünde morarmalar meydana gelir. Çok basit hareketlerde bile nefes almada güçlük çeker. Kalp yetmezliği, nefes darlığı ya da yatarken nefes alırken güçlükle kendini belli eder. Gıcık tarzında öksürüğe yol açar. Ancak bütün bunlara rağmen kalp yetmezliği muane ve yapılan testler sonucu anlaşılabilir. Bazen kalp yetmezliği olduğu halde hiçbir belirti olmayabilir.

            Yukarıda belirtilen semptomlar çıkınca bir sağlık kuruluşuna gidip kardiyologlardan  yardım almak hastalığın ileri seyretmesini önlemek için çok önemlidir ama hastalıktan korunmak istiyorsanız işte birkaç öneri :

• Sigara alkol kullanımını bırakmak
• İdeal kiloda olmaya çalışmak ve fazla yemekten kaçınmak
• Şeker ve kolestrolü düzenli olarak ölçtürmek ve kontrol altında tutmaya çalışmak
• Tuz alımını azaltmak
• Düzenli olarak spor yapmak

Muhammed Uğur POYRAZ