Cannabis sativa

Cannabis sativa, insanlık tarihinde genellikle psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan tıbbi ilaçların bileşenlerinden biri olarak yer alır, halk arasında Esrar ismiyle bilinir. Keyif verici etkisi nedeniyle kullanımı çok yaygındır.

Erkek ve dişi çiçekler ayrı ayrı bitkilerdedir. Erkek çiçekler yaprakların koltuğunda salkım durumunda toplanmışlardır. Dişi çiçekler küçük yaprakların koltuklarında olup hemen hemen sapsızdırlar. Meyve 3-5 mm boyunda, mercimek şeklinde, grimsi veya yeşilimsi esmer renklidir.

Kenevir bitkisinin dişi çiçek durumlarından elde edilen bu esmer renkli kütle esrar olarak bilinmektedir. Bitkinin yapraklarının kurutulup bastırılması suretiyle hazırlanan ve aktif maddesini bu kısımlardan salgılanan reçine içindeki kannabinoid oluşturduğu bir maddedir. Kannabinoidlerin içinde esrarda en fazla bulunan ve esrarın farmakolojik etkilerinden sorumlu olan etkin ana madde Δ9-THC /Δ9-Tetrahidrokannabinol’dür.

Bitkinin dişi çiçekli dal uçları, meyveleri yağı ve lifleri kullanılmaktadır. Kendir lifleri, çok sağlam ve dayanıklı olduğu için bilhassa çuval, halat yapımında kullanıldığı gibi, halı ipi yelken bezi vs. yapımında da kullanılır.

Bu reçine fizyolojik bir etkiye sahiptir. Merkezî sinir sistemine etki eder, yatıştırıcı ve uyuşturucudur. Romatizma ağrıları, haşlanan yaprakları ile hafifletilebilir. Mide bağırsak hastalıkları ve idrar yolları iltihaplarında kullanılır. Merkezi sinir sisteminde etkili olan bir bitkidir, santral sinir sistemi stimulanıdır. Alışkanlık yapıcıdır. Herhangi bir numunenin kenevir reçinesi (esrar) içerip, içermediği adlî ve pratik bakımdan önemlidir. Bu kontrol beyaz fareler üzerinde biyolojik olarak yapılabildiği gibi, bazı kimyevî renk reaksiyonları (Beam reaksiyonu) ile de yapılabilmektedir.

Ülkü ALKO